fot. Ewelina Żuberek
Mija 37 lat od podpisania porozumień sierpniowych. Zakończyły one falę strajków w 1980 roku. Przyczyniły się m.in. do zarejestrowania NSZZ „Solidarność”. Były pierwszym tak wyraźnym ustępstwem władz komunistycznych.

30 sierpnia MKS w Szczecinie i komisja rządowa podpisały porozumienie. Edward Gierek przedstawił wniosek o zaakceptowanie stanowiska komisji rządowych kierowanych przez Mieczysława Jagielskiego i Kazimierza Barcikowskiego. Zebrani przyjęli wniosek sygnowany przez Mariana Jurczyka.

31 sierpnia w Stoczni Gdańskiej zostało podpisane porozumienie pomiędzy MKS reprezentującym ponad 700 zakładów oraz delegacją rządową. Wicepremier Mieczysław Jagielski ostatecznie wyraził zgodę na pisemne gwarancje zwolnienia więźniów. O godzinie 16 podpisano dokument końcowy porozumień.

W pierwszym punkcie porozumień gdańskich stwierdzano, że działalność związków zawodowych nie spełniła nadziei i oczekiwań pracowników, dlatego uznaje się za celowe powołanie nowych, samorządnych związków zawodowych, które byłyby autentycznym reprezentantem klasy pracującej. Na podstawie tego punktu dopuszczono do zarejestrowania NSZZ "Solidarność".

W dalszej części rząd zobowiązał się m.in. do wniesienia do Sejmu ustawy o ograniczeniu cenzury. Władze zobowiązały się do ponownego zatrudnienia osób zwolnionych z pracy po wydarzeniach 1970 i 1976. W kwestii gospodarczej władze zobowiązały się do opublikowania podstawowych założeń reformy i umożliwienia nad nią publicznej dyskusji. Reforma miała opierać się na zwiększonej samodzielności przedsiębiorstw i udziale samorządu robotniczego w zarządzaniu.

Robotnicy domagali się przeprowadzenia zmian w gospodarce, aby kraj mógł wyjść z kryzysu gospodarczego. Postulowali zwiększenie wsparcia dla osób wychowujących dzieci. Za ważne uznali też skrócenie wieku emerytalnego i reformę służby zdrowia. W ostatnim postulacie domagali się wolnych sobót.

W 2003 lista 21 postulatów wpisana została na listę najbardziej wartościowych dokumentów świata UNESCO - Pamięć Świata.

Wydarzenia tamtych dni wspominają opozycjoniści z regionu: Henryk Grządzielski - wówczas pracownik Fabryki Narzędzi Rolniczych Famarol w Słupsku, Henryk Bieńkowski - w 1980 roku pracował w kołobrzeskiej Fabryce Podzespołów Radiowych "Elwa", gdzie organizował i przewodniczył Komisji Zakładowej Solidarności, Elżbieta Potrykus w Solidarności od początku oraz Mirosław Pająk, działacz Solidarności, uczestnik negocjacji w Gdańsku.

Uroczystości w Koszalinie rozpoczną się dziś o godz. 12 złożeniem kwiatów w miejscach pamięci: tablicy pamiątkowej przy dworcu PKP, pomniku św. Jana Pawła II, tablicy "Solidarności" oraz epitafium św. Jerzego Popiełuszki w koszalińskiej katedrze. Częścią obchodów będzie uroczyste odsłonięcie i poświęcenie pomnika pamięci J. Stawisińskiego na skwerze u zbiegu ul. Zwycięstwa z ul. Janka Stawisińskiego.

Redakcja/IAR/ar/ds

fot. Tablice z 21 postulatami Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego umieszczone na budynku portierni przy Bramie nr 2 Stoczni Gdańskiej im. Lenina
  • fot. Tablice z 21 postulatami Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego umieszczone na budynku portierni przy Bramie nr 2 Stoczni Gdańskiej im. Lenina
  • fot. Fot. Janusz Balanda Rydzewski, Zbiory – archiwum fotograficzne Europejskiego Centrum Solidarności, syg. ECS/T/F/104
  • fot. Strajk sierpniowy w Stoczni Gdańskiej

Posłuchaj

Elżbieta Potrykus w Solidarności od początku
  • 00:00:00 | 00:00:00
::
Mirosław Pająk, działacz Solidarności, uczestnik negocjacji w Gdańsku
  • 00:00:00 | 00:00:00
::
Henryk Bieńkowski w 1980 roku pracował w kołobrzeskiej Fabryce Podzespołów Radiowych "Elwa", gdzie organizował i przewodniczył K
  • 00:00:00 | 00:00:00
::
Henryk Grządzielski, wówczas pracownik Fabryki Narzędzi Rolniczych Famarol w Słupsku
  • 00:00:00 | 00:00:00
::