Odsłaniają przysypane cienką warstwą ziemi i porośnięte mchem krzyże i tym samym historię Piły sprzed ponad stu lat. Naukowcy i pasjonaci historii prowadzą prace przy inwentaryzacji Cmentarza Jenieckiego w Pile-Leszkowie.
Na jednej z cmentarnych kwater odkrywają zarośnięte miejsca pochówku, by zebrać i uporządkować informacje, które dotąd pozostawały nieznane. Jak powiedział Polskiemu Radiu Koszalin dr Maciej Usurski z Muzeum Stanisława Staszica w Pile - w tym miejscu pochowano kilka tysięcy jeńców. - Cmentarz powstał w 1914 roku. Do marca 1919 roku chowano tutaj jeńców z kilku armii, z co najmniej kilkunastu narodowości - mówił dr Usurski, wyjaśniając, że chodzi przede wszystkim o wykonanie kompleksowej dokumentacji. - Do tej pory nie znamy listy pochowanych tutaj osób. Nie zachowały się żadne archiwalia związane bezpośrednio z cmentarzem.
Dr Jarosław Rola, archeolog z Muzeum Okręgowego w Pile mówił o tym, że miejsca pochówku na kwaterze, gdzie prowadzone są prace, są dziś całkowicie niewidoczne. - Niewiele wiemy o tym cmentarzu - przyznał. - Na powierzchni nie ma żadnych pozostałości nagrobków. Gdzieniegdzie, pod darnią, znajdują się poprzewracane niewielkie, betonowe krzyże, powstałe jeszcze w czasach I wojny światowej lub zaraz po niej. Archiwalia, do których jeszcze nie dotarliśmy, pozwolą nam przywrócić tożsamość tych ludzi.
Przy inwentaryzacji - z detektorami metalu - pracują też członkowie Stowarzyszenia Kartograficzno-Eksploracyjnego „Dąbrowa”. Jak powiedział Polskiemu Radiu Koszalin Michał Skibiński ze stowarzyszenia - dla wielu osób to ważna, wciąż nieodkryta historia Piły: - Staramy się przywrócić świetność temu cmentarzowi w lokalnej mentalności. Prowadzimy detekcję wszystkich metali, które się tutaj znajdują, wyznaczamy jamy grobowe, lokalizujemy wszystkie pozostałości po starych nagrobkach.
Prace inwentaryzacyjne na tej kwaterze Cmentarza Jenieckiego w Pile mają potrwać do końca listopada. Na kolejne lata planowane są podobne prace w innych częściach cmentarza. Docelowo, ma tam powstać lapidarium.
pg/aś
