Komisja kultury zajmie się w czwartek wnioskiem o odwołanie przewodniczącego Rady Mediów Narodowych

Rada Mediów Narodowych została utworzona na mocy tzw. pomostowej ustawy medialnej, którą prezydent Andrzej Duda podpisał 28 czerwca 2016 r. Według ustawy zadaniem Rady jest powoływanie i odwoływanie składów osobowych organów jednostek publicznej radiofonii i telewizji oraz Polskiej Agencji Prasowej. Ustawa - od momentu powołania RMN - znosiła podległość władz TVP i PR wobec ministra skarbu, co wprowadziła tzw. mała nowela medialna z grudnia 2015 r.

Zgodnie z ustawą Rada Mediów Narodowych liczy pięciu członków, z których trzech powołuje Sejm, a dwóch - prezydent. Ich kadencja ma trwać sześć lat. W myśl ustawy prezydent powołuje członków Rady spośród kandydatów zgłoszonych przez kluby parlamentarne lub poselskie tworzone przez ugrupowania, których przedstawiciele nie wchodzą w skład Rady Ministrów.

Ustawa zakłada, że członkostwa w RMN nie można łączyć z: pełnieniem funkcji w organie władzy wykonawczej, członkostwem w organie jednostki samorządu terytorialnego, zatrudnieniem w administracji rządowej lub samorządowej, zatrudnieniem w Kancelarii Prezydenta RP, członkostwem w KRRiT lub zatrudnieniem w jej biurze. Członkiem RMN nie może być osoba posiadająca udziały albo akcje spółki lub w inny sposób uczestnicząca w podmiocie będącym dostawcą usługi medialnej lub producentem radiowym lub telewizyjnym.

W drugiej połowie lipca 2016 r. do Rady Mediów Narodowych zostali przez Sejm wybrani ówcześni posłowie PiS: Krzysztof Czabański, Elżbieta Kruk i Joanna Lichocka. Następnie na członków Rady przez prezydenta Andrzeja Dudę zostali powołani Juliusz Braun, zgłoszony przez Platformę Obywatelską, i Grzegorz Podżorny, zgłoszony przez klub Kukiz'15.

Na początku sierpnia 2016 r., na pierwszym posiedzeniu Rady, zwołanym przez marszałka Sejmu, Krzysztof Czabański został wybrany na jej przewodniczącego. Jak mówił w rozmowie z PAP zaraz po wyborze, głosowało na niego czworo z pięciorga członków RMN: Joanna Lichocka, Elżbieta Kruk, Grzegorz Podżorny, a także on sam. Przeciw był Juliusz Braun.

Według ustawy przewodniczący zwołuje posiedzenia i kieruje pracami Rady. Z pozycją tą nie wiąże się jednak większy wpływ w głosowaniach niż wypadku pozostałych członków, gdyż Rada podejmuje uchwały bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej trzech członków Rady.

W swojej pierwszej uchwale z 2 sierpnia 2016 r. RMN odwołała Jacka Kurskiego z funkcji prezesa Telewizji Polskiej. Uchwała ta miała wejść w życie z dniem rozstrzygnięcia konkursu na nowego prezesa TVP, ale nie później niż 15 października 2016. Druga uchwała, którą podjęła RMN, dotyczyła ogłoszenia tego konkursu, który w październiku 2016 r. wygrał Kurski. W pierwszych miesiącach 2017 r. Rada wybrała również prezes Polskiego Radia.

Jacek Kurski ponownie został odwołany z funkcji prezesa TVP w marcu 2020 r. Według doniesień medialnych prezydent Andrzej Duda miał wówczas zażądać od przewodniczącego Rady Mediów Narodowych odwołania prezesa TVP. W zamian prezydent miał obiecać podpisanie noweli ustawy abonamentowej. Kurski pozostał jednak wówczas w strukturach spółki jako doradca zarządu Telewizji Polskiej. W maju 2020 r. RMN ponownie powołała Kurskiego do zarządu TVP, a w sierpniu wskazała go na prezesa zarządu Telewizji Polskiej, w roku następnym powołując go na kolejną czteroletnią kadencję.

We wrześniu 2020 r. Sejm przyjął nowelizację ustawy o Radzie Mediów Narodowych, która wprowadziła procedurę związaną z powołaniem przez prezydenta członka Rady w przypadku wygaśnięcia członkostwa przed upływem kadencji. W grudniu prezydent Andrzej Duda powołał w skład RMN Roberta Kwiatkowskiego, zgłoszonego przez KP Lewica w miejsce zwolnione w sierpniu po rezygnacji Grzegorza Podżornego.

W lipcu 2022 r. upłynęła kadencja członków Rady: Krzysztofa Czabańskiego, Joanny Lichockiej, Elżbiety Kruk i Juliusza Brauna. Sejm ponownie wybrał do RMN Czabańskiego i Lichocką oraz ówczesnego posła PiS Piotra Babinetza. Prezydent zaś w miejsce Juliusza Brauna powołał Marka Rutkę, ówczesnego posła klubu Lewicy. W sierpniu Czabański ponownie został wybrany na przewodniczącego RMN. We wrześniu Rada ponownie odwołała Kurskiego ze stanowiska prezesa TVP.

W październiku 2023 r., po wyborach parlamentarnych i przejęciu władzy przez koalicję KO, Trzeciej Drogi i Nowej Lewicy, RMN przyjęła oświadczenie, w którym podkreśliła, że będzie „bronić mediów publicznych i ich pracowników przed zapowiadanymi przez opozycję działaniami łamiącymi prawo”. Członkini Rady Joanna Lichocka mówiła, że „jeżeli ktoś chciałby zmieniać sytuację w mediach publicznych, to może to robić za pomocą ustawy”.

Pod koniec listopada RMN zgodziła się na dokonanie zmian w statutach TVP, Polskiego Radia i PAP, które przewidywały, że „w razie otwarcia likwidacji likwidatorami są wszyscy członkowie Zarządu oraz kierownik komórki organizacyjnej Spółki zajmującej się obsługą prawną”. Z wnioskiem o te zmiany zwrócił się ówczesny minister kultury Piotr Gliński (PiS). W grudniu Krzysztof Czabański brał udział w demonstracji przed gmachem TAI zorganizowanej po medialnych zapowiedziach przedstawicieli koalicji rządowej dotyczących szybkich zmian w zarządach mediów narodowych.

Ówczesny szef MKiDN Bartłomiej Sienkiewicz odwołał 19 grudnia 2023 r. dotychczasowych prezesów zarządów TVP, Polskiego Radia i PAP oraz rady nadzorcze. Powołał też nowe rady nadzorcze spółek, które powołały nowe zarządy spółek. Sejm podjął zaś uchwałę w sprawie przywrócenia ładu prawnego oraz bezstronności i rzetelności mediów publicznych oraz Polskiej Agencji Prasowej. RMN w przekazanym stanowisku wskazała później, że podjęte przez ministra kultury uchwały o odwołaniu dotychczasowych oraz o powołaniu nowych zarządów i rad nadzorczych TVP, Polskiego Radia i PAP „są nieistniejące i w związku z tym nie mogą funkcjonować w obrocie prawnym”.

27 grudnia Bartłomiej Sienkiewicz poinformował, że w związku z decyzją prezydenta o wstrzymaniu finansowania mediów publicznych zadecydował o postawieniu w stan likwidacji spółek TVP, PR i PAP. 29 grudnia podjął z kolei decyzję o postawieniu w stan likwidacji spółek radiofonii regionalnej. „Stan likwidacji może być cofnięty w dowolnym momencie przez właściciela” - wskazał równocześnie resort kultury. RMN oceniła wówczas, że stosowanie w sposób bezpośredni Kodeksu spółek handlowych narusza zasadę niezależności mediów od organów władzy wykonawczej.

W myśl założeń projektu nowej ustawy medialnej proponowane jest rozszerzenie obecnych kompetencji KRRiT o: opracowanie krajowej bazy danych własności mediów; koordynację środków dotyczących usług medialnych spoza UE; prowadzenie monitoringu stanu pluralizmu mediów w Polsce. Jak zapowiada resort, „KRRiT pozostanie regulatorem rynku mediów audiowizualnych i nie będzie rozszerzona na rynek prasy”.
„
W konsekwencji tych zmian Rada Mediów Narodowych zostanie zlikwidowana, zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 grudnia 2016 r.” - zapowiedziało MKiDN. Resort kultury proponuje, by rady nadzorcze mediów publicznych powoływane były wspólnie przez KRRiT i MKiDN. Resort wskazuje, że przyjęte założenia ustawy medialnej to odpowiedź na implementację Europejskiego Aktu o Wolności Mediów (EMFA), który wszedł w życie 7 maja 2024 r.

Sejmowa Komisja Kultury i Środków Przekazu rozpatrzy i zaopiniuje w czwartek wniosek w sprawie odwołania członka Rady Mediów Narodowych Krzysztofa Czabańskiego. Posłowie Koalicji Obywatelskiej wniosek o jego odwołanie złożyli w poniedziałek. Z uzasadnienia wynika, że Czabański miał złamać zakaz łączenia funkcji szefa RMN z uczestniczeniem „w podmiocie będącym dostawcą usługi medialnej lub producentem radiowym i telewizyjnym”.

Czabański zasiada w Radzie Instytutu im. Lecha Kaczyńskiego, przez co - jak wskazano - „ma pośredni wpływ na działalność spółek zależnych, w tym Srebrnej sp. z.o.o. i Srebrnej-Media sp. z.o.o., a dalej na spółki Geranium, Forum SA, Słowo Niezależne i Telewizję Republika”.

Powołanie na miejsce Czabańskiego kandydata zgłoszonego przez obecną koalicję rządzącą zupełnie zmieni rozkład sił w Radzie Mediów Narodowych - trójka członków związanych z PiS straci w niej większość.

W środę „Dziennik Gazeta Prawna” podał, że na miejsce Czabańskiego ma zostać zgłoszony poseł KO, wiceprzewodniczący klubu Wojciech Król. Król w rozmowie z PAP nie potwierdził, że będzie kandydatem.

- Dzisiaj nie jest możliwe, aby prezydent podpisał ustawę likwidującą Radę Mediów Narodowych. Korzystamy więc z narzędzi, które mamy - powiedział PAP wiceprzewodniczący sejmowej komisji kultury i wiceszef klubu KO Wojciech Król o wniosku KO ws. odwołania Czabańskiego.

Krzysztof Czabański to były poseł PiS, a także wieloletni współpracownik prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego. Na piątek zaplanowano rozpatrzenie przez Sejm wniosku o odwołanie Czabańskiego.

PAP/aś

LOGO

.;