Historia powstania i funkcjonowanie sowieckich baz broni atomowej w Polsce to kwestie poruszone w czasie kolejnego „Przystanku Historia”. Wyniki swoich badań nad tym zagadnieniem przedstawił dr hab. Grzegorz Kiarszys z Katedry Archeologii Uniwersytetu Szczecińskiego.
Naukowiec przyczynił się do wyjaśnienia wielu zagadek tajnych obiektów. Przez wiele lat zajmował się badaniem historii i archeologiczną analizą tych terenów. - Dzięki jego staraniom CIA odtajniło wiele elementów, obrazujących sposób, w jaki Amerykanie dochodzili do tego, że w Polsce i w Europie Wschodniej znajdują się bazy, w których Rosjanie przechowywali broń jądrową - przekazał organizator spotkania Rafał Semołonik.
W Polsce były trzy stałe bazy sowieckiej broni atomowej, w całej Europie Wschodniej było ich dwanaście. Najlepiej zachowała się ta w Podborsku. Dr hab. Grzegorz Kiarszys zaznaczył, że jest to trudna przeszłość. - Ciężko mówi się o broni masowego rażenia, czyli o czymś, co miało spowodować śmierć wielu tysięcy ludzi. Jednak takie kwestie są warte upamiętnienia - przyznał i przypomniał, że w tamtym czasie przywieziono ogromną liczbę głowic, które miały olbrzymią siłę niszczącą, lecz później je wywieziono. - Nie doszło do wojny, do której wszyscy się przygotowywali.
Naukowiec w czasie wykładu zwrócił uwagę na fakt, że takie bazy, pod wieloma względami, były samowystarczalne. - W tych garnizonach musieli znajdować się oficerowie, podoficerowie, technicy, ludzie będący specjalistami z zakresu fizyki jądrowej. To była wysoko wykształcona kadra, która przebywała w tych miejscach przez pięć lat. W związku z tak długim okresem, mieli oni prawo, by mieszkać ze swoimi rodzinami. Były tam dzieci, więc funkcjonowało też przedszkole i szkoła, kino na 120 osób czy stołówka - przekazał naukowiec.
Dr hab. Grzegorz Kiarszys w latach 2018-2019 realizował projekt naukowy pt. „Radzieckie magazyny głowic atomowych w Polsce. Pomiędzy dziedzictwem i zapomnieniem. Perspektywa archeologiczna”. Jest też autorem książki „Atomowi żołnierze Wolności. Archeologia magazynów broni jądrowych w Polsce”.
„Przystanek Historia” odbył się w czwartek w Muzeum Oręża Polskiego. Relacji ze spotkania o bazach broni atomowej w Polsce będzie można wysłuchać w poniedziałkowym Klubie Historycznym Polskiego Radia Koszalin.
kk/aś