fot. Radosław Żmudziński
Święto Narodowe Trzeciego Maja przypada w rocznicę uchwalenia przez Sejm Czteroletni w 1791 roku Konstytucji 3 maja. Uchwalona 231 lat temu pierwsza polska ustawa zasadnicza była drugą na świecie po konstytucji Stanów Zjednoczonych, a pierwszą w Europie, spisaną konstytucją. Przeszła do historii jako Konstytucja 3 maja.
Dokument zmienił ustrój państwa na monarchię konstytucyjną. Regulował zasady funkcjonowania władz państwowych oraz prawa i obowiązki obywateli Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Wprowadzał trójpodział władzy na: ustawodawczą (dwuizbowy parlament), wykonawczą (król) i sądowniczą oraz znosił wolną elekcję i zasadę liberum veto. Ograniczył znacząco demokrację szlachecką, odbierając prawo głosu i decyzji w sprawach państwa szlachcie nieposiadającej ziemi. Gwarantował tolerancję religijną. Zgodnie z zapisami, chłopi zostali wzięci pod ochronę państwa. Ustawa rządowa zapowiadała także reformę sądownictwa.
Próby przeprowadzenia reform zawartych w Konstytucji zostały zniweczone już w połowie 1792 roku przez konfederację targowicką zawiązaną w porozumieniu z carycą Rosji Katarzyną II oraz wkroczenie wojsk rosyjskich do Rzeczypospolitej. Po utracie niepodległości w 1795 roku, przez 123 lata rozbiorów, konstytucja była symbolem dążeń narodu, dokumentem przypominającym o tradycjach niepodległościowych naszego państwa. Później odwoływali się do niej także twórcy konstytucji polskich w XX wieku.
W 1791 roku dzień 3 maja został uznany za święto Konstytucji 3 Maja. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, rocznicę Konstytucji 3 maja zatwierdzono jako święto narodowe uchwałą Sejmu Ustawodawczego z 29 kwietnia 1919 roku. Po drugiej wojnie światowej władze komunistyczne zastąpiły święto obchodzonym dwa dni wcześniej 1 Maja, a w 1951 roku - zdelegalizowały. Po zmianie ustroju, od kwietnia 1990 roku, święto 3 Maja jest świętem narodowym. Obchodzimy je pod nazwą Święto Narodowe Trzeciego Maja. Dzień ten jest dniem wolnym od pracy.
Obchody Święta Konstytucji 3 Maja w regionie
Koszalin:
- 10.00 - msza św. w intencji ojczyzny w katedrze,
- 10.00 - nabożeństwo ekumeniczne i modlitwa za ojczyznę w kościele w parafii ewangelicko-augsburskiej przy ul. Połczyńskiej,
- 11.00 - przemarsz ul. Zwycięstwa,
- 11.20 - uroczystości patriotyczne na Placu Zwycięstwa, pokaz sprzętu koszalińskich służb mundurowych przy Delegaturze Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego,
- 17.00 - wspólne śpiewanie pieśni i piosenek patriotycznych, koncert „Z Pieśnią i Piosenką Patriotyczną do Niepodległej” w sali klubowej CK105.
- 10.00 - msza św. w intencji ojczyzny w Kościele Mariackim, a po niej przemarsz ulicami miasta do Pomnika Jana Kilińskiego,
- 11.30 - oficjalne uroczystości.
- 10.00 - msza św. za ojczyznę w bazylice, przejście przed pomnik Piłsudskiego na wspólne świętowanie - śpiewanie hymnu, apel pamięci, salwa honorowa, żołnierski poczęstunek, śpiewanie patriotyczne,
- 11.00 - 14.00 - punkt promocyjno-konsultacyjny WKU na Skwerze Pioniera,
- 14.00 - Koncert „Witaj Majowa Jutrzenko” zespołu Ania & Tomek Trust przy Pomniku Konstytucji 3 Maja w Lesie Kołobrzeskim w Podczelu.
- 13.00 - uroczystości na Placu Wolności, hymn państwowy, złożenie kwiatów i wieńców, okolicznościowe przemówienia.
- 10.30 msza św. w intencji ojczyzny w kościele pw. Św. Mikołaja.
Drawsko Pomorskie:
- 12.30 - inscenizacja historyczna „Wiwat trzeci maj” na Placu Konstytucji.
- 11.00 - nabożeństwo w intencji ojczyzny w Kościele pw. NMP Gwiazdy Morza w Przewłoce,
- 12.00 - uroczystość przy Pomniku Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej w Przewłoce: okolicznościowe przemówienia, Apel Pamięci, salwa honorowa, złożenie kwiatów.
IAR/rz
