Krall, Masłowska oraz Stasiuk znaleźli się wśród 20 nominowanych do Literackiej Nagrody "Nike". Kapituła wyróżniła również trzy debiuty literackie. Finałową siódemkę poznamy na początku września - poinformowano w piątek na łamach "Gazety Wyborczej".
Ogłoszono książki nominowane do Nagrody Literackiej Nike 2025. Nagroda przyznawana jest za najlepszą książkę roku. Ubiegłoroczną laureatką została poetka Urszula Kozioł za tom "Raptularz".
W jury tegorocznej nagrody zasiadają Justyna Jaworska jako przewodnicząca, Witold Bereś, Radosław Romaniuk, Katarzyna Sawicka-Mierzyńska, Krzysztof Siwczyk oraz debiutujący w tej roli Anna Arno, Bogdan Białek, Andrzej Brzeziecki i finalista nagrody w 2006 roku Zbigniew Mentzel.
Listę nominowanych otworzyła Agnieszka Dauksza ze swoim esejem "Ludzie nieznaczni. Taktyki przetrwania" (wyd. Karakter, Kraków). Związana z Uniwersytetem Jagiellońskim literaturoznawczyni opisuje w nim różnorodne strategie życiowe - aktywistyczne i artystyczne - wynikające z poczucia bezsilności. To jednocześnie tekst naukowy oraz osobisty manifest autorki.
Wśród nominowanych tytułów znalazła się biografia autorstwa Beaty Guczalskiej "Konrad Swinarski. Biografia ukryta" (wyd. Wydawnictwo Literackie, Kraków). Guczalska napisała biografię o polskim reżyserze teatralnym nie tylko dla teatromanów.
Kolejna biografia na liście nominowanych to "Dezorientacje. Biografia Marii Konopnickiej" (wyd. Znak, Kraków) Magdaleny Grzebałkowskiej. Konopnicka kojarzy się jako autorka "Roty" i baśni "O krasnoludkach i o sierotce Marysi". Magdalena Grzebałkowska, autorka biografii m.in. Krzysztofa Komedy i ks. Jana Twardowskiego, w najnowszej biografii udowadnia, że Konopnicka była postacią nietuzinkową. To trzecia nominacja do Nagrody Literackiej "Nike" dla Grzebałkowskiej.
Autobiograficzny tom poezji Urszuli Honek, "Poltergeist" (wyd. Warstwy, Wrocław) podzielony wedle kwadr księżyca również znalazł się na liście. To autobiograficzny tom poetycki. Urszula Honek jest laureatką m.in. Nagrody Kościelskich, była nominowana m.in. do Międzynarodowego Bookera za angielski przekład tomu opowiadań "Białe noce" Mariusz Grzebalski otrzymał nominację za tom poezji "Tylko kanarek widział" (wyd. Warstwy, Wrocław) to ponad sześćdziesiąt wierszy przenoszących czytelnika w świat przeszłości. Debiut Soni Nowackiej "Saros" jest trzecim tomem poetyckim na liście nominowanych. Tytułowe "Saros" w języku arabskim oznacza "powtórzenie". Zawarte w tomie wiersze są refleksją młodej twórczyni nad współczesnym światem. Listę poetów zamyka autor kilkunastu tomów wierszy, a także kilku zbiorów prozy i esejów Tomasz Różycki, również został uwzględniony w tegorocznych nominacjach do Nagrody Nike za swój najnowszy tom "Hulanki & Swawole" (wyd. a5, Kraków).
Ignacy Karpowicz został nominowany do nagrody za powieść "Ludzie z nieba" (wyd. Wydawnictwo Literackie, Kraków). To opowieść inspirowana historią życia lotników pilota Franciszka Żwirki i inżyniera Stanisława Wigury. Akcja powieści rozpoczyna się w 1895 roku, gdy w Bieniakoniach na Wileńszczyźnie na świat przychodzą bliźnięta - Franciszek i Kora. Wszystko dzieje się zgodnie z tradycją. Co odpowiada Franciszkowi, ale nie Korze. To piąta nominacja do Nagrody Literackiej "Nike" dla Karpowicza, którego książki były już w finale konkursu.
Wśród nominowanych znalazła się również Eliza Kącka. Autorka autobiograficznego eseju o byciu matką neuronietypowego dziecka "Wczoraj byłaś zła na zielono" (wyd. Karakter, Kraków). To opowieść o relacji matki i córki.
Nominację otrzymała archeolożka i kulturoznawczyni Kora Tea Kowalska za swój literacki debiut "Patrz pod nogi. O zbieraniu rzeczy" (wyd. Karakter, Kraków). Autorka w swoim eseju oprowadza czytelnika po własnych zbiorach, pokazuje tworzone przez siebie kolaże, opowiada o genezie znalezisk.
Weronika Kostyrko otrzymała nominację za biografię "Róża Luksemburg. Domem moim jest cały świat" (wyd. Marginesy, Warszawa). To biografia jednej z najbardziej rozpoznawalnych na świecie Polek opowiedziana na nowo. To druga nominacja do Nagrody Literackiej "Nike" dla Weroniki Kostyrko.
Hannę Krall nominowano za reportaż "Jedenaście" (wyd. a5, Kraków). Zbiór mikrohistorii, reporterskich zapisków, których przewodnim tematem jest pamięć. Autorka powraca do dawno napisanych tekstów i znajduje podobieństwa we współczesnych kryzysach. W książce można rozpoznać wątki z poprzednich książek związane traumą Zagłady, ale też z wojną w Ukrainie i kryzysem uchodźczym na polsko-białoruskiej granicy. W reportażu autorka przenosi czytelnika również w odległe obszary konfliktów w Afryce, do współczesnych międzynarodowych organizacji humanitarnych oraz w czasy komunizmu. To trzecia nominacja do Nike dla Krall. W 2005 roku dotarła do finału z reportażem "Wyjątkowo długa linia".
Aneta Prymaka-Oniszk również otrzymała nominację za reportaż "Kamienie musiały polecieć. Wymazywana przeszłość Podlasia" (wyd. Czarne, Wołowiec). Autorka przełamuje milczenie prawosławnych społeczności w północno-wschodniej Polsce. Jeżdżąc po podlaskich wsiach, rozmawia z mieszkańcami i historykami, a zdobytą wiedzę konfrontuje z mitami o stosunkach polsko-białoruskich. Aneta Prymaka-Oniszk opisuje doświadczenia mniejszości, które nie zawsze mieszczą się w oficjalnej historii.
Jul Łyskawa został nominowany za swoją debiutancką powieść "Prawdziwa historia Jeffreya Watersa i jego ojców" (wyd. Czarne, Wołowiec). Powieść przyniosła autorowi już Paszport "Polityki". Autor napisał w języku polskim amerykańską sagę o mieszkańcach amerykańskiego miasta. "Prawdziwa historia Jeffreya Watersa i jego ojców" to próba redefiniowania czym powinna być współczesna polska powieść.
Dorota Masłowska otrzymała nominację za swoją najnowszą książkę "Magiczna rana" (wyd. Karakter, Kraków). To zbiór dziesięciu opowiadań, które wspólnie tworzą opowieść na tyle integralnych. Autorka tropi współczesne schematy i na nich buduje świat "Magicznej Rany". To szósta nominacja do Nagrody Literackiej "Nike" dla Masłowskiej, która w 2006 roku otrzymała nagrodę za powieść "Paw królowej".
Mateusz Pakuła zdobył nominację za swoją drugą powieść "Skóra po dziadku" (wyd. Agora, Warszawa), która zwróciła autora ku rodzinnej historii. Opowieść przenosi czytelnika do epicentrum stalinizmu z początku lat 50., kiedy jego dziadek zostaje osadzony w kieleckiej katowni. Sytuacja ta staje się punktem wyjścia do rzucenia nowego światła na przeszłość miasta, splecioną z wojną, pogromem kieleckim i Holocaustem oraz na przyszłość nowego pokolenia.
Historyczkę sztuki Marię Poprzęcką nominowano za książkę "Śmierć przed obrazem" (wyd. słowo/obraz terytoria, Gdańsk). To zbiór tekstów, w których autorka reflektuje nad starością, ale skupia się na sztuce. Analizuje sztukę wobec starości oraz ich wzajemne relacje.
Wśród dwudziestu nominowanych znalazł się zbiór opowiadań Pawła Sołtysa "Sierpień" (wyd. Czarne, Wołowiec). Narrator spaceruje po Warszawie i prowadzi czytelników w miejsca, które myśleli, że znają, i przypomina o rzeczach, o których nie wiedzieli, że je zapomnieli. "Sierpień" to druga książka Sołtysa nominowana do nagrody "Nike". W 2018 roku do finału dotarły obsypane nagrodami "Mikrotyki" jego autorstwa.
Kolejnym tytułem nominowanym do tegorocznej nagrody jest książka Piotra Sommera "Środki do pielęgnacji chmur" (wyd. WBPCiAK, Poznań). Na tę prozatorską książkę składa się siedem opowiadań, których pierwszoplanowym bohaterem jest małe miasteczko pod Warszawą widziane oczami zmieniającego się w czasie narratora.
Ostatnim wśród nominowanych do "Nike 2025" jest Andrzej Stasiuk, za esej "Rzeka dzieciństwa" (wyd. Czarne, Wołowiec). Książka to zapis wyprawy na ogarniętą wojną Ukrainę w celu przyniesienie pomocy walczącym. Podróż nie zamyka się wyłącznie w wymiarze wojennym, a pisarz wraca wspomnieniami do dziecięcych lat. To dziesiąta nominacja dla Stasiuka. W 2005 roku otrzymał nagrodę za powieść "Jadąc do Babadag".
Najwięcej nominacji otrzymały w tym roku książki opublikowane przez wydawnictwa Czarne i Karakter (po cztery) oraz Wydawnictwo Literackie, Warstwy i a5 (po dwie). Dla dziesięciu finalistów 29. edycji Nagrody Literackiej "Nike" to pierwsza nominacja do nagrody. Jury doceniło trzy debiuty literackie. To książki Kory Tei Kowalskiej, Jula Łyskawy i Soni Nowackiej.
Siedmioro finalistów i finalistek zostanie ogłoszonych na początku września na łamach "Gazety Wyborczej", a laureata bądź laureatkę nagrody poznamy w dniu wręczenia nagrody w niedzielę 5 października. Zwycięzca lub zwyciężczyni otrzyma 100 tys. zł i statuetkę zaprojektowaną przez Gustawa Zemłę. Swoją nagrodę przyznają też czytelnicy i czytelniczki "Gazety Wyborczej", która wraz z Fundacją Nagrody Literackiej Nike współorganizuje jest współorganizatorem.
PAP/zn
