fot.pixabay.com
To najbardziej uroczysty i rodzinny dzień w roku.
Związanych z nim jest wiele zwyczajów i symboli. Najważniejszym polskim zwyczajem wigilijnym jest łamanie się białym opłatkiem i składanie życzeń, powiedziała Polskiemu Radiu Koszalin Irena Nowogrodzka-Barańska, etnograf z Muzeum w Koszalinie: - Symbolika nawiązuje do ostatniej wieczerzy i do chleba. Opłatek to jest tylko mąka z wodą. Dzielono się białym opłatkiem, kolorowy opłatek dawano zwierzętom, żeby żyły w zdrowiu.
Ozdobą świąt są choinki. Zwyczaj strojenia drzewka przywędrował do Polski z Niemiec w XIX wieku. Wcześniej ozdobą była słowiańska podłaźniczka: - To były gałązki świerku, jodły podwieszone pod sufit. Były też przyozdabiane. Ozdoby bardzo proste: jabłka, suszone owoce, orzechy, ale też z biegiem czasu ozdabiane świątecznymi dekoracjami. Łańcuchy, światy z opłatków, które były bardzo fantazyjne, ale też kolorowe, dlatego że barwiono opłatki.
Choinkowe ozdoby mają swoje znaczenie, dodaje Irena Nowogrodzka-Barańska: - Jabłka symbolizują świat, który jest w rękach Jezusa Chrystusa i wszystko od niego zależy. Łańcuchy to jest symbol grzechu, próbujemy się z tych kajdan grzechu się uwolnić. Światełka są symbolem światłości Chrystusa, czyli tej radości i nowego życia, nadziei na wieczne życie. Orzechy są symbolem mądrości, a wydmuszki – narodzenia Chrystusa, nowego życia.
Dla zapewnienia dobrobytu wiejscy gospodarze specjalnie ozdabiali domy: - Żeby był urodzaj w przyszłym roku, zdrowie dla zwierząt, np. snopy słomy, powrozy, podkowy kładziono w kącie w domu.
W ludowej tradycji wigilijny wieczór był czasem wróżb matrymonialnych: - Panny wychodziły przed dom i liczyły sztachety w płocie. Jeżeli wychodziła liczba parzysta, mogły liczyć na zamążpójście w przyszłym roku. Jeżeli kawaler zerwał w domu panny jabłka, które były podwieszane na podłaźnikach i je zjadł, znaczyło to, że jest zainteresowany panną, która mieszka w tym domu.
Sianko pod obrusem jest nawiązaniem do betlejemskiej stajenki, miejsca narodzin Jezusa. Zwyczajem jest dodatkowe nakrycie na stole, to symboliczne miejsce dla niespodziewanego gościa. Wieczerza wigilijna tradycyjnie rozpoczyna się wraz z pojawieniem się pierwszej gwiazdki.
ak/aj
