fot. wikipedia.org
2 listopada 1925 roku, pod kolumnadą Pałacu Saskiego, uroczyście złożono
do grobu szczątki bezimiennego żołnierza sprowadzone z Cmentarza
Obrońców Lwowa. Był to hołd dla wszystkich tych, którzy stracili życie w
obronie kraju.
Od tego czasu Grób Nieznanego Żołnierza jest miejscem narodowej pamięci. Nieustająco płonie przy nim znicz. Na warcie honorowej stoją zawsze żołnierze Pułku Reprezentacyjnego Wojska Polskiego. Ich wieczna warta jest symbolem tego, że polski żołnierz nigdy nie zejdzie z najważniejszego dla kraju posterunku honorowego.
Cmentarz, z którego ekshumowano nieznanego żołnierza, został wybrany w drodze losowania spośród 15 pól bitewnych, na których toczyły się krwawe boje o niepodległość Polski. Jesienią 1925 roku z ziemi wydobyto trzy trumny ze szczątkami niezidentyfikowanych żołnierzy.
Symboliczną Matką Nieznanego Żołnierza została Jadwiga Zarugiewiczowa, której syn Konstanty poległ w sierpniu 1920 roku w bitwie pod Zadwórzem. Jego ciała nie udało się odnaleźć. To właśnie Jadwiga Zarugiewiczowa wskazała jedną z trzech trumien, którą następnie przetransportowano do Warszawy. Spoczywały w niej szczątki młodego człowieka bez szarży, który najprawdopodobniej był ochotnikiem-legionistą. Do dziś symbolizuje ofiarę setek tysięcy Polaków, którzy za wolność kraju oddali życie.
Przy Grobie Nieznanego Żołnierza umieszczono tablice upamiętniające wyjątkowo ważne bitwy dla odzyskania i utrzymania niepodległości Polski. Po 1989 roku dodano kilka nowych - opowiadał Polskiemu Radiu szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk: - Powstały tablice, które upamiętniają czyn zbrojny Polaków począwszy od X wieku i bitwy pod Cedynią aż po rok 1945. W ostatnich latach doszły do tego dwie tablice upamiętniające walkę o niepodległość z komunistycznym zniewoleniem, czyli walki żołnierzy niezłomnych, wyklętych. Także dwie tablice przypominające o polskiej samoobronie w czasie ludobójstwa dokonywanego przez nacjonalistów ukraińskich na Wołyniu i w Małopolsce wschodniej.
Przy Grobie Nieznanego Żołnierza odbywają się najważniejsze uroczystości państwowe. 2 czerwca 1979 roku modlił się tam Święty Jan Paweł II podczas pierwszej pielgrzymki do Polski. W Księdze Pamiątkowej papież napisał: „Nieznanemu Żołnierzowi Polski - Jan Paweł II Papież syn Narodu”. Także w homilii odniósł się do miejsca pamięci narodowej: - W dziejach Polskich dawanych i współczesnych, grób ten znajduje szczególne pokrycie, szczególne uzasadnienie. Na ilu to miejscach ziemi ojczystej padał ten żołnierz? Na ilu to miejscach Europy i świata przemawiał swoją śmiercią, że nie może być Europy sprawiedliwej bez Polski niepodległej na jej mapie.
Grób Nieznanego Żołnierza powstał z inicjatywy Stanisława Wojciechowskiego - ówczesnego prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Znajduje się na placu marszałka Józefa Piłsudskiego i stanowi fragment trzech środkowych arkad zniszczonego w czasie II wojny światowej Pałacu Saskiego. W lipcu tego roku Sejm przyjął ustawę o odbudowie Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej.
IAR/kc
