fot. gov.pl
Polski taniec narodowy - polonez, zwyczaj wodzenia niedźwiedzia na Śląsku Opolskim, procesja Bożego Ciała z tradycją kwietnych dywanów oraz Kaszubska Gwiôzdka znalazły się wśród 20 nowych zjawisk wpisanych na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego - ogłoszono we wtorek w Nowym Sączu.

Radca ministra kultury do spraw UNESCO Joanna Cicha-Kuczyńska podziękowała tym, którzy kultywują tradycję swoich przodków za podjęcie trudu wpisania swoich zwyczajów na krajową listę.

- To, że jakiś element jest wpisany na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego skutkuje tym, że może być później wpisany na światową listę UNESCO. Na tej liście jest już szopkarstwo krakowskie oraz polska kultura bartnicza. Chcemy mieć jak najwięcej takich wpisów, chociaż zawsze podkreślamy, że sensem konwencji UNESCO nie jest sam wpis na listę, natomiast sensem jest przekaz międzypokoleniowy, szczególnie w środowisku lokalnym, w rodzinie, tak, aby zawsze byli kontynuatorzy danej tradycji - mówiła Joanna Cicha-Kuczyńska.

Krajowa Lista Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego to spis przejawów żywego dziedzictwa niematerialnego z terenu Polski oraz forma ochrony dziedzictwa kulturowego wynikająca z podpisanej przez Polskę Konwencji UNESCO z 2003 r. w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Lista ma charakter informacyjny i zawiera opis zamieszczonych na niej zjawisk, ich rys historyczny, informacje o miejscu występowania i znaczeniu dla kultywujących je społeczności. Obecnie na Liście znajduje się 49 wpisów. Prowadzi ją Minister Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu we współpracy z Narodowym Instytutem Dziedzictwa.

Podczas wtorkowej Gali Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego kultywującym tradycje uroczyście wręczono decyzje Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu o wpisie na listę. Na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego wpisano: Kaszubską Gwiôzdkę - zwyczaj, który powoli już wymiera. Ten obrzęd jest szczególnie kultywowany w gminie Sierakowice. Kaszubska Gwiôzdka to odwiedzanie domów przez grupy kolędnicze w dzień Wigilii Bożego Narodzenia. Zespoły gwiôzdek liczą zazwyczaj od 10 do 15 kawalerów w wieku od 15 do 30 lat. Kolędowanie zaczyna się w wigilijne popołudnie i trwa niemal do Pasterki. W tym czasie odwiedzanych jest kilkadziesiąt gospodarstw z własnej i sąsiednich wsi. Przez wszystkie lata chodzenia z gwiôzdką jej członkowie nie uczestniczą w wieczerzach wigilijnych przygotowywanych w rodzinnych domach. Przynależność do grupy jest wyróżnieniem i na każde zwalniające się miejsce, czeka już kilku chętnych kawalerów. Często ważnym powodem przystąpienia do grupy jest rodzinna tradycja.

Na listę zostało wpisane także taniec polski polonez, zwyczaj wodzenia niedźwiedzia na Śląsku Opolskim, kroszonkarstwo opolskie czyli zdobienie wielkanocnych jaj techniką batikową, umiejętność ręcznego malowania wzoru opolskiego, wycinankarstwo kurpiowskie z Puszczy Zielonej, krzyżoki czyli zwyczaj stawiania bramy wielkanocnej w Borkach Małych, babski comber na Śląsku Opolskim (zwyczaj ostatkowy), procesja Bożego Ciała z tradycją kwietnych dywanów w Kluczu, Olszowej, Zalesiu Śląskim i Zimnej Wódce, zwyczaj dunajowania w Łukowej i okolicach (kolędowanie), tradycyjne święcenie pokarmów w Dąbrowie Chotomowskiej, wysiewanie serc i krzyży na polach w okolicach Strzelec Opolskich, wypiek pieczywa obrzędowego - byśków i nowych latek Kurpiów Puszczy Zielonej, carillonowa muzyka w Gdańsku, chodzenie z kozą na Kujawach (obrzęd ostatkowy) oraz hafciarstwo z nadwiślańskiego Urzecza.

Na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego został również wpisany wielkanocny zwyczaj dmuchania ogni w Koprzywnicy czyli tzw. Bziuki, umiejętność wytwarzania czepców warmińskich oraz tradycyjne szkutnictwo z Pucka.

PAP/red./kc