Konkurs Reportażu i Dokumentu Radiowego to przedsięwzięcie, w ramach którego chcemy zwrócić uwagę na sprawy morza, gospodarki morskiej, ludzi morza, historię regionu nadmorskiego, a także na związki i kontakty mieszkańców państw nadbałtyckich. Do udziału w konkursie zapraszamy reportażystów mediów publicznych z całego kraju. Konkurs jest przeglądem najciekawszych reportaży radiowych o tematyce morskiej minionego roku. Pragniemy stworzyć reporterski obraz życia i losów ludzi (mieszkających zarówno na Wybrzeżu, jak i w głębi kraju) związanych z morzem pracą, działalnością społeczną, pasją i emocjami. Spodziewamy się odpowiedzi na pytania dotyczące miejsca morza i gospodarki morskiej w życiu Polaków.
Konkurs Reportażu i Dokumentu Radiowego ma już ponad 30 lat. W tym czasie zaprezentowano kilkaset reportaży traktujących o ludziach morza, życiu, śmierci, miłości, emocjach, fascynacjach, romantycznych przygodach, niekonwencjonalnych działaniach, konfliktach, obyczajach. Były opowieści rybaków, żeglarzy, marynarzy i ich rodzin. Reporterskie opowieści zadziwiały różnorodnością, odwagą w podejmowaniu trudnych tematów, niebanalnym spojrzeniem na ludzkie dramaty. Jedne prace były zabawne, a inne poważne i refleksyjne. Stawiały pytania, szukały odpowiedzi, dokumentowały wydarzenia. W 2013 roku, po kilkuletniej przerwie, konkurs został reaktywowany.
Ze względu na sytuację epidemiczną tegoroczny konkurs odbędzie się w formie zdalnej. Zgłoszono do niego dwadzieścia reportaży z całego kraju: m.in. Rzeszowa, Opola, Krakowa, Gdańska, Szczecina, Lublina i Warszawy.
Spośród nadesłanych audycji jury w składzie: Piotr Ostrowski - prezes i redaktor naczelny Polskiego Radia Koszalin; Edyta Kluk-Wisz - dyrektor programowy Polskiego Radia Rzeszów, Michał Minkiewicz - dyrektor produkcji i marketingu oraz zastępca redaktora naczelnego Polskiego Radia Koszalin, a także Anetta Wiśniewska - specjalista ds. promocji Polskiego Radia Koszalin 30 września wyłoni laureatów konkursu. Przyzna także nagrodę ufundowaną przez marszałka województwa pomorskiego Mieczysława Struka.
Tradycyjnie już konkursowi towarzyszą warsztaty dziennikarskie. W tym roku poprowadzi je wielokrotnie nagradzana reportażystka i dokumentalistka Jolanta Rudnik.
Nad wydarzeniem patronat honorowy objęli: wicemarszałek województwa zachodniopomorskiego Tomasz Sobieraj oraz marszałek województwa pomorskiego Mieczysław Struk.
Audycje nadesłane na Ogólnopolski Konkurs Reportażu i Dokumentu Radiowego Bałtyk 2020/2021
„Józef Widerlik padł” - Mariusz Kamiński z Radia Lublin
Streszczenie: Nie marzył by zostać „Pierwszym po Bogu”, ani prowadzić przez morza i oceany statki lub wielkie trawlery. Zawsze uważał,że nie ma bardziej męskiego zawodu od marynarza i rybaka dalekomorskiego. Dowódca statku-jego zdaniem-to wyjątkowa osoba. To na nim spoczywa odpowiedzialność za życie załogi, za bezpieczne nawigowanie jednostki, utrzymanie dobrej atmosfery wśród załogantów, za cenny ładunek. Kapitan musi po prostu spełniać wiele różnych ról. Los spłatał mu jednak figla, został kapitanem żeglugi wielkiej. Mowa o Ryszardzie Wasiku wychowanku kapitana Maciejewicza. Bohater reportażu czuje się człowiekiem spełnionym, ale ma jeszcze jedno marzenie. Jakie?
Streszczenie: Pan Tomasz Brojek od ponad dwudziestu lat pracuje na helskiej latarni. To nie tylko praca, ale przede wszystkim pasja i życiowa przygoda. Zaczęła się już w dzieciństwie , bo jego tata także opiekował się latarnią. „Zamykam oczy i wiem, że to Hel” to opowieść o dorastaniu pod okiem latarnika i o początku Polski, którą Tomasz Brojek pokochał.
„Bosman Kurek” - Ewa Szkurłat z Radia Kraków
Czas trwania: 26'00”.
Streszczenie: Był marynarzem słodkich wód. Bosman Jan Kurek z Krakowa służył w marynarce wojennej, która operowała na wodach Polesia. Zanim Polska uzyskała dostęp do morza, założyła dwie flotylle. Miały wspomagać piechotę , bronić mostów i ważnych miast. W szczytowym okresie służyło w nich prawie sto różnego rodzaju jednostek. Niepodległość odzyskiwano również na rzekach- pierwszą flotę wojenną Polski stanowiły rzeczowe okręty Flotylli Wiślanej i Flotylli Pińskiej.
Streszczenie: Ta śmierć poruszyła wielu kołobrzeżan, ludzi morza, przyjaciół Ligi Morskiej i Rzecznej, którą Antoni Szarmach współtworzył w Kołobrzegu. Odszedł niemalże w dniu swoich urodzin, w trakcie rejsu, który miał bardzo podniosły i uroczysty charakter. Zasłużony kołobrzeżanin, samorządowiec z krwi i kości, pedagog,społecznik, miłośnik przyrody, przewodnik- Antoni Szarmach jest bohaterem reportażu „Odpłynął spokojnie, z biegiem rzeki”. Wspominają go w tej audycji komandor Marek Padjas, Kazimierz Ratajczyk-fotoreporter, dowódca ORP Iskra-kapitan Michał Rębiś i komandor ppor. Jacek Miłowski.
„Rekin czy Christina? Historia pewnego jachtu” - Anna Rębas i Stefan Kotiuk z Radia Gdańsk
Czas trwania: 21'00”.
Streszczenie: Jacht Rekin - jednostka zbudowana przed wojną w niemieckiej stoczni Georga Teppera w Okonkach k. Giżycka nad jeziorem Święcajty. To jeden ze słynniejszych rekwizytów filmowych. Zagrał w 1961 r. w filmie „Nóż w wodzie” Romana Polańskiego.Pomalowany na biało kilowy „Rekin” niszczeje od wielu lat w jednym z giżyckich hangarów. Jednostka od czasów, gdy zagrała w filmie nadal jest, a właściwie nie jest chlubą mieszkańców i władz miasta. Autorka reportażu Anna Rębas odnalazła jacht wybudowany w niemieckiej stoczni na Mazurach w 1936 r. W hangarze nad brzegiem jeziora Kisajno znalazła stojącą na drewnianym podeście na wpół zgniłą jednostkę. Nikt nie ma takich pieniędzy na remont przegniłego jachtu,a jest on jednym z najbardziej charakterystycznych rekwizytów filmowych w światowej i polskiej kinematografii.
„Polonus - życie za życie” - Katarzyna Wolnik-Sayna z Radia Szczecin
Czas trwania: 23'04''.
Streszczenie: 1 sierpnia polski jacht Polonus uroczyście wypłynął śladami wyprawy antarktycznej sir Ernesta Shackletona . Marek Mikołajczyk , Marek Grzywa i Sebastian Sobociński spełniali żeglarskie marzenie. Zapowiadało to piękną i trudną wyprawę. Nikt wtedy nie spodziewał,że podróż potrwa cztery lata. Przygoda Polonusa pełna emocji, zarówno dobrych jak i dramatycznych można posłużyć za dobry scenariusz filmowy. Jest jacht skuty lodem, wypadek, akcja ratownicza, jest konflikt, płacz i wielka radość, akcja społeczna i fala hejtu. Po prawie pięciu latach jacht wraca do macierzystego portu - szczęśliwie. Sebastian - właściciel jachtu - długo zwlekał z decyzją rozmowy.
„Wszystko przykrył śnieg” - Urszula Żółtowska-Tomaszewska ze Studia Reportażu i Dokumentu Polskiego Radia
Czas trwania: 26'00”.
Streszczenie: O napadach na statki handlowe co jakiś czas można usłyszeć w światowych serwisach informacyjnych. I polscy marynarze pływający u zagranicznych armatorów też są wśród napadniętych załóg. O „wojnie pirackiej” na oceanie opowiada kapitan Ireneusz Laskowski.
„Latarnia” - Urszula Żółtowska-Tomaszewska ze Studia Reportażu i Dokumentu Polskiego Radia
Czas trwania: 20'00”.
Streszczenie: Historia studentów szkoły morskiej w Gdyni zaangażowanych w działalność podziemną. Byli działaczami niezależnego zrzeszenia studentów. Opowiadają Wojciech Kosimor, Cezary Gąsior i Krzysztof Olszewski odznaczeni krzyżem wolności i solidarności.
„O pieronie, w którym kochała się ciotka Klara” - Agnieszka Pospiszyl z Radia Opole
Czas trwania: 20'14”.
Streszczenie: Ani nie był przystojny, ani dobrze urodzony, ale coś kobiety do niego ciągnęło. Może legenda bohatera? A może fantazja, którą marynarze ponoć mają większą, niż ułani. Co chłopaka z Zabrza połączyło z morzem i dlaczego z marynarki zdezerterował, aby wrócić na czarny Śląsk? Minął wiek od czasu, gdy Robert Oszek, marynarz ze Śląska, zebrał takich jak on i stanął do walki w powstaniu. Ze szczątków informacji próbujemy zrekonstruować jego życie, choć trudno ująć w jakichkolwiek ramach życiorys, który można by obdzielić kilku ludzi, a jeszcze zostanie sporo na hollywoodzki film akcji.
„Miłość z portem w tle. Tadeusz i Halina Wendowie” - Marzena Bakowska z Radia Gdańsk
Czas trwania: 23'52”.
Streszczenie: Inżynier Tadeusz Wenda jest jednym z ojców założycieli Gdyni. To on zdecydował,że tu powstanie pierwszy port II Rzeczpospolitej. Kierował pracami budowlanymi i wyposażeniem portu w urządzenia. Doświadczony profesjonalista, którego wizja przekuła się w sukces gospodarczy trwający do dziś. Kariera inż. Wendy osiągnęła swój szczyt w drugiej połowie życia. Także życie osobiste ułożył sobie późno. Ożenił się mając 48 lat. Udało im się stworzyć szczęśliwy związek „na odległość”, bo on mieszkał w Gdyni,a rodzina w Warszawie. Wychowali wspólnie troje dzieci, ale Tadeusz podkreślał, że ma jeszcze jedno dziecko - Gdynię.
„Dlaczego do nas strzelano?” - Andrzej Urbański z Radia Gdańsk
Streszczenie: Czy po pięćdziesięciu latach powinniśmy o tym przypominać, czy jesteśmy wręcz zobowiązani,żeby o tym mówić? Dlaczego do nas strzelano? Stawiane w reportażu pytanie jest dramatyczną próbą zmierzenia się z przeszłością. Pięćdziesiąt lat temu wojsko otworzyło ogień do robotników idących do pracy. Wydarzenia, do jakich doszło w czasie pacyfikacji robotniczych protestów na Wybrzeżu - dokonanej przez władze komunistyczne – przez wiele lat były ukrywane i wciąż pozostawiają wiele pytań. Wiadomo, że w krwawej rozprawie z robotniczym protestem na Wybrzeżu w grudniu 1970 r. śmierć poniosło 45 osób, 1165 osób odniosło rany, a około 3 tys. zostało najpierw bestialsko pobitych, a następnie aresztowanych. W reportażu słyszymy m.in. oryginalne głosy rozmów milicjantów oraz pracowników SB w czasie akcji przy tłumieniu protestów, a także świadków tamtych wydarzeń. W audycji wykorzystano również materiały archiwalne Radia Gdańsk. Audycja stanowi jeden z elementów płyty okolicznościowej CD poświęconej i wydanej z okazji Grudnia 1970 r.
„Princess Dolores” - Katarzyna Kużel z Polskiego Radia Koszalin
Czas trwania: 25'54”.
Streszczenie: Dorota Brudek jest jedną z niewielu kobiet na świecie, które zajmują stanowisko głównego mechanika na statkach. Od lat pływa po całym świecie na kontenerowcach. Jest zaraz po kapitanie, najważniejszą osobą na statku. Dorota Brudek jest kołobrzeżanką, która chętnie wraca do swojego rodzinnego miasta, a dzięki temu udało się z nią spotkać i porozmawiać. W reportażu wykorzystano informację z portalmorski.pl
„Cudowny rejs” - Michał Zaręba z Radia Gdańsk
Czas trwania: 18'13”.
Streszczenie: „Cudowny rejs” to historia Jerzego Pieszkańskiego, porucznika Marynarki Wojennej, który porzucił wszystko: rodzinę i kraj, w którym się wychował, by pomóc odradzającej się po 123 latach niewoli ojczyźnie. Zapłacił najwyższą cenę.
„Ciągle płyną” - Agnieszka Czyżewska Jacquemet z Radia Lublin
Czas trwania: 30'00”.
Streszczenie: To był schyłek lat 80. Kończył się szary, biedny PRL i nikt już nie wierzył w szczęśliwy socjalizm. Rząd pozwolił na zakładanie pierwszych spółek z kapitałem zagranicznym. Grecki armator Minas Kyriakou pojawił się w Polsce jako pionier inwestycji join-venture. Kupował tanio wysłużone statki i zatrudniał na nich polskie załogi. Byli to pracownicy tani i świetnie wyszkoleni. Koledzy po fachu z Amsterdamu czy Szkocji twierdzili, że nasi marynarze potrafią przepłynąć Atlantyk na dziurawej bali. Do czasu...
„Port nad morzem zielonym” - Iwona Piętak i Dawid Osysko z Radia Rzeszów
Czas trwania: 18'35”.
Streszczenie: „Rzucam wszystko i wyjeżdżam w Bieszczady” - tak pomyślał kilka lat temu Dariusz Wojciechowski z Gdyni. Marynarz, oficer Marynarki Wojennej, po wielu latach na morzu, zamieszkał na emeryturze, wraz z żoną, w Ustjanowej Górnej niedaleko Ustrzyk Dolnych. Zamienił widok mórz i oceanów na morze bieszczadzkiej zieleni. W reportażu opowiada, wspólnie z żoną, o powodach przeprowadzki w góry, o nowych wyzwaniach, które sobie postanowił , o pracy społecznej na rzecz mieszkańców, o trudnej powojennej historii tych ziem i fascynacji Bieszczadami. Co gra w duszy wilka morskiego po przeprowadzce w góry, jak zmiana życiowego „kursu” zmieniła jego patrzenie na świat.
„Rybak wiele przeczeka” - Weronika Puszkar z Polskiego Radia „Czwórka”
Czas trwania: 10'15”.
Streszczenie: Według organizacji WWF za 40 lat w Bałtyku może zabraknąć ryb. W reportażu dowiadujemy się jak już teraz wygląda skala tego problemu. Przede wszystkim widać to na dorszu, którego jest coraz mniej. Z tego powodu wprowadzono zakazy połowów tej najważniejszej dla rybaków ryby. W reportażu dowiadujemy się też dlaczego ryb w Bałtyku zaczyna brakować, a te które jeszcze tam żyją, są w dużo gorszej kondycji niż kilkanaście lat temu. Przede wszystkim jednak reportaż ukazuje sytuację polskich rybaków. Ich życie na kutrze, kulturę i sytuację ekonomiczną . Dowiadujemy się, że niektórzy musieli się przekwalifikować, bo coraz trudniej żyć z rybołówstwa.