fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Historia bohaterskich dzieci z Kaszub, walczących o możliwość uczenia
się religii w języku polskim w czasach zaboru, będzie tematem
konferencji naukowej przygotowanej wspólnie przez Kaszubsko-Pomorską
Szkołę Wyższą w Wejherowie, Kaszubski Zespół Parlamentarny oraz Instytut
Balticium. Patronem wydarzenia jest Polskie Radio Koszalin.
Naukowcy zajmujący się historią Kaszub, podczas zaplanowanej na 27 listopada konferencji „Strajki szkolne na
Kaszubach 1906-1907”, podejmą próbę
przybliżenia zapomnianych nawet w
naszym regionie uczniowskich protestów. Konferencja będzie też okazją do upowszechnienia dotychczasowych badań i niewykorzystywanych dotąd źródeł.
Przypomnijmy,
strajki szkolne na Kaszubach w latach 1906-1907 były powszechne. W niemal każdej protestującej placówce miały one podobny przebieg. Poprzedziły je liczne petycje
domagające się nauczania w pruskich szkołach państwowych na terenie Kaszub religii w języku polskim. Gdy nie przyniosły rezultatów, dzieci zaopatrzone w pisemne zakazy rodziców,
odmawiały nauczycielom odpowiadania w języku niemieckim na pozdrowienie
bądź odpowiadały po polsku, milczały, gdy lekcje religii były
prowadzone w języku niemieckim, nie przynosiły niemieckich podręczników i książeczek do nabożeństwa.
Uczniowie i ich opiekunowie nie ustępowali mimo zastosowanych przez
zaborcę represji, kar pieniężnych, więzienia, zwolnień z pracy rodziców,
wydłużania obowiązku szkolnego, przenoszenia strajkujących do niższych
klas, nieprzyjmowania ich starszego rodzeństwa do gimnazjów i szkół
wyższych itp. Stosowano też kary cielesne, na skutek których dochodziło nawet do kalectwa, czy zgonów. Z
drugiej strony następowały pobicia zaangażowanych w tłumienie strajków
nauczycieli, żandarmów, urzędników, podpalania ich mieszkań, szkół.
Jak
podkreślają eksperci, bez strajków nie byłoby takiego entuzjazmu
miejscowej ludności w 1920 roku, kiedy Pomorze po zaborach wróciło do
odrodzonej Rzeczpospolitej. Ich przebieg umocnił polską tożsamość narodową, identyfikację polskości z katolicyzmem, poczucie odrębności, wrogość do
niemieckiej Rzeszy, wówczas będącej u szczytu potęgi politycznej,
militarnej i cywilizacyjnej. Dla niektórych obserwatorów
tych wydarzeń były one porównywalne do największych polskich zrywów
narodowych XIX w. - powstań listopadowego i styczniowego.
Ze
względu na sytuację epidemiczną konferencja odbędzie się w formie
zdalnej. Będzie otwarta dla wszystkich chętnych, bez konieczności
wcześniejszej rejestracji. Szczegóły znaleźć można na stronie kpsw.pl.
Początek
konferencji 27 listopada o godz. 9.
Polskie Radio Koszalin jest patronatem medialnym tego wydarzenia.
red./kc